ONS vraagt debat aan voor "Kunst in de Openbare Ruimte"

Emmeloord, 4 september 2025 | De ONS fractie dient een agendaverzoek in om het onderwerp "Kunst in de openbare Ruimte"  te agenderen. Samen met de fractie Van Wegen en het CDA vragen ze een debat aan met het college hoe dit onderwerp een positie kan krijgen in het toekomstig beleid.

Kunst in de openbare ruimte is veel meer dan decoratie — het is een krachtig middel dat plekken betekenis geeft, mensen verbindt en zelfs maatschappelijke verandering kan stimuleren. In een polderlandschap zoals de Noordoostpolder, waar ruimte en rust domineren, kan kunst juist helpen om plekken te markeren, verbinden en verdiepen.  

Onderstaand ziet u een opsomming van de reden waarom er nieuw beleid moet worden ontwikkeld.


Weliswaar geeft de BOR (Beleidsplan Openbare Ruimte) ruimte om eigen kunstbeleid voor de openbare ruimte te ontwikkelen maar tot op heden is er geen vaststaand beleid. ONS wil daar samen met de Fractie Van Wegen en het CDA verandering en invulling aan geven.

Argumentatie om Kunst in de Openbare Ruimte qua beleid vorm te geven. 

Zingeving en Identiteit

• Kunstwerken kunnen een plek een eigen karakter geven, als visuele ankerpunten of symbolen van lokale geschiedenis.
• Ze vertellen verhalen: over het landschap, de gemeenschap, of gebeurtenissen die daar hebben plaatsgevonden.
• Denk aan monumenten, herdenkingsbeelden of landmarks die fungeren als collectief geheugen.

Toegankelijkheid en Verbinding

• Kunst in de openbare ruimte is voor iedereen zichtbaar en beleefbaar, ongeacht achtergrond of opleiding.
• Het verlaagt de drempel tot kunstbeleving en nodigt uit tot dialoog en reflectie.
• Community art-projecten, waarbij bewoners samen met kunstenaars werken, versterken de sociale cohesie.

Ruimtelijke Kwaliteit

• Kunst kan de sfeer en beleving van een plek versterken: een plein wordt levendiger, een park krijgt meer betekenis, een wijk wordt herkenbaarder.
• Het draagt bij aan oriëntatie en navigatie — mensen gebruiken kunstwerken vaak als herkenningspunten ("bij die verroeste takkenbos moet je naar rechts" zoals een kunstenaar treffend zei).

Prikkeling en Verwondering

• Kunst daagt uit, verrast, en nodigt uit tot nadenken. Het kan mensen even uit hun dagelijkse routine halen.
• Het biedt ruimte voor emotie, humor, kritiek of contemplatie, afhankelijk van de vorm en context.

Economische en Culturele Waarde

• Kunst trekt bezoekers aan, stimuleert toerisme en kan bijdragen aan de lokale economie.
• Evenementen zoals kunstroutes of biënnales zetten steden en dorpen op de kaart.

-------------------------------------------------------

HET AGENDAVERZOEK VOOR BEHANDELING OP 29 SEPTEMBER IN DE COMMISSIE

Onderwerp: Kunst in de Openbare Ruimte

Indiener voorstel: ONS Noordoostpolder | Berthoo Lammers

Ondersteuners voorstel:
Fractie van Wegen- Wim van Wegen
CDA-Mayolein Goelema.

Commissie: BFE Datum: 29-09-2025

Aanleiding:
Aanleiding voor het verzoek is dat er op dit moment geen echt beleid is ten aanzien van Kunst in de Openbare Ruimte. Bij de behandeling van de perspectiefnota heeft de ONS fractie hier het college al op gewezen.

De gemeente Noordoostpolder voerde jarenlang een percentageregeling voor beeldende kunst. Dat betekende dat bij nieuwbouwprojecten een klein percentage van de infrastructurele bouwkosten werd gereserveerd voor kunst in de openbare ruimte. Dit was vastgelegd in de Verordening Percentageregeling Beeldende Kunst, gebaseerd op de beleidsnotitie Beeldbepalend (2012–2016). Het doel was om een aantrekkelijke en herkenbare collectie kunstwerken te ontwikkelen en te onderhouden in de publieke ruimte.

Deze regeling is echter vervallen per juli 2021, wat betekent dat kunstprojecten nu op andere manieren gefinancierd en gerealiseerd moeten worden.

Beleidsplan Openbare Ruimte 2014–2024
Hoewel dit plan breder is dan alleen kunst, speelt kunst wel een rol in de visie op de openbare ruimte. De gemeente benadrukt dat de openbare ruimte "van iedereen" is — bewoners, ondernemers, bezoekers én elementen als natuur en cultuurhistorie. Kunst wordt gezien als een onderdeel van de leefomgeving die bijdraagt aan identiteit, beleving en kwaliteit.

Er is ook aandacht voor:

• Participatie van bewoners: kunstprojecten kunnen voortkomen uit dorpsvisies of bewonersinitiatieven.
• Behoud van waardevolle kenmerken: bestaande kunstwerken en cultuurhistorische elementen worden gekoesterd.
• Creatieve samenwerking: de gemeente wil samen met inwoners en kunstenaars werken aan een "krachtige" openbare ruimte.

Wat betekent dit nu?
Hoewel de formele percentageregeling is afgeschaft, blijft kunst een belangrijk onderdeel van de ruimtelijke en culturele identiteit van de Noordoostpolder. De nadruk ligt nu meer op samenwerking, participatie en maatwerk binnen bredere ruimtelijke projecten.

Doel bespreking:

De ONS Noordoostpolder fractie wil het onderwerp agenderen om samen met het college te komen tot een nieuwe goed gefundeerde regeling kunst in de openbare ruimte:

• Debat over herinvoering van de oude regeling en/of deze ook enige zekerheid biedt

Bespreken van de voor- en nadelen financieel voor bestuur en burgers van een eventuele regeling.

• Te bespreken welke voorkeuren er dan eventueel wel passend zijn inzake het bekostigen, de wijze van kiezen welke kunst (participatie burgers?), vervangen etc van bestaande en nieuwe kunst in de Openbare Ruimte.

Beschrijf wanneer de bespreking naar uw mening succesvol is verlopen:

• Als er een duidelijk beeld ontstaat welke regeling het college passend acht voor Kunst in de openbare Ruimte. Dit in de breedste zin des woords.
• Een toezegging dat er een eventuele uitwerking kan plaatsvinden van de eventuele voorstellen die uit het debat naar voren komen en deze op korte termijn aan de commissie kan worden aangeboden.

Wat verwacht u van het college in voorbereiding op de commissievergadering:

• Dat het college al eventuele bestendige mogelijkheden om tot goed beleid te komen voor het onderdeel Kunst in de openbare Ruimte kan overleggen zodat het debat erover kan plaatsvinden.
• Een risicoanalyse (voor- en nadelen) van de voorstellen die het college eventueel kan presenteren.

NB. Aan de informatieverstrekking en de informatie-uitwisseling worden geen besluitvormende of bindende uitspraken ontleend.

Namens de fractie ONS Noordoostpolder
Berthoo Lammers